İhaleye Fesat Karıştırmada Gizlilik İlkesi Nedir?

Kamu İhale Kanunu (KİK), ihale sürecine hakim olan temel ilkeler arasında gizliliği de saymıştır. Bu ilkenin amacı, ihalede adil bir rekabet ortamının oluşmasını sağlamaktır. Eğer ihale ile ilgili bazı kritik bilgiler, belirli bir aşamaya kadar gizli tutulmazsa, bazı istekliler diğerlerine karşı haksız bir avantaj elde edebilir ve bu durum rekabeti ortadan kaldırır. Bu ilke, ilk bakışta “Saydamlık (Şeffaflık)” ilkesiyle çelişiyor gibi görünse de, ihalenin doğası gereği bazı bilgilerin tüm taraflara eşit ve adil bir yarışma ortamı sunmak amacıyla gizli kalması zorunludur.

1. Hangi Bilgiler Gizlidir?

İhale mevzuatına ve şartnamelere göre gizli tutulması gereken başlıca bilgiler şunlardır:

Yaklaşık Maliyet: İdare tarafından her türlü fiyat araştırması yapılarak tespit edilen ve ihalenin en önemli unsurlarından biri olan yaklaşık maliyetin, ihale sonuçlanıncaya kadar açıklanmaması gizlilik ilkesinin bir gereğidir. Kamu İhale Kanunu’nun 9. maddesi, yaklaşık maliyetin ilanlarda yer verilemeyeceğini, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan kişilere açıklanamayacağını açıkça belirtir. Bu bilginin sızdırılması, isteklilerin piyasa koşullarına göre gerçekçi teklifler vermek yerine idarenin belirlediği maliyete göre hareket etmelerine neden olarak rekabeti bozar.
Teklifler: İstekliler tarafından sunulan tekliflerin içeriği, ihale komisyonu tarafından usulüne uygun olarak açıklanana kadar gizlidir.
İsteklilere Ait Diğer Bilgi ve Belgeler: Kamu İhale Kanunu’nun 61. maddesi uyarınca, “isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve mali yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeler” de bu kapsama dahildir.

2. Kimler Bu Yasak Kapsamındadır?

Kamu İhale Kanunu’nun 61. maddesi bu yasağın kimleri kapsadığını net bir şekilde belirtmiştir:

İhale Sürecinde Görevli Olanlar: İhale yetkilileri, ihale komisyonu başkan ve üyeleri ile ihale işlemlerinden sözleşme yapılmasına kadar sürecin her aşamasında görev alan tüm ilgililer bu yasağa tabidir.
Danışmanlık Hizmeti Sunanlar: İhale sürecinde idareye danışmanlık hizmeti veren kişi ve kuruluşlar da aynı gizlilik yükümlülüğü altındadır. Hatta yaklaşık maliyetin tespiti gibi kritik görevler danışmanlık hizmeti sunanlara yaptırılabileceği için bu kişilerin gizliliğe riayet etmesi büyük önem taşır.

Bu kişiler, gizli kalması gereken bilgileri kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar.

3. Yasağın İhlalinin Sonuçları: İhaleye Fesat Karıştırma Suçu

Bu gizlilik kuralını ihlal etmek, yalnızca bir idari usulsüzlük değildir; aynı zamanda Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ciddi bir suçtur.

TCK’nın 235. maddesinde düzenlenen “İhaleye Fesat Karıştırma” suçunun seçimlik hareketlerinden (işleniş biçimlerinden) biri, “Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkasının ulaşmasını sağlamak” olarak tanımlanmıştır.
Dolayısıyla, bir ihale görevlisinin veya danışmanın, örneğin yaklaşık maliyet bilgisini veya başka bir isteklinin teklif detaylarını bir istekliye sızdırması, doğrudan ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşturur.
Suçun oluşması için bu bilgiyi alan isteklinin ihaleyi kazanmış olması şart değildir; bilginin yetkisiz kişilerin ulaşımına sağlanmış olması suçun tamamlanması için yeterlidir.

Özetle, bilgi kartınızda yer alan yasak, kamu ihalelerinde rekabet, eşitlik ve güvenilirlik gibi temel ilkeleri korumak amacıyla getirilmiş çok önemli bir kuraldır. Bu kuralın ihlali, Kamu İhale Kanunu’na göre idari yaptırımların yanı sıra, Türk Ceza Kanunu’na göre beş yıldan on iki yıla kadar hapis cezasını gerektiren ihaleye fesat karıştırma suçunu meydana getirir.