Parada Sahtecilik Suçu 

Madde 197- (1) Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.

(3) Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

TCK madde 197’ye göre, sahte para üreten, nakleden veya tedavüle koyan kişi, suç işlemiş sayılır. Bu suç, devletin ekonomik güvenliğine zarar verdiği gibi, bireylerin günlük yaşamında ciddi mağduriyetlere yol açabilir. Kanun koyucu, bu nedenle bu suçu ağır yaptırımlarla cezalandırmayı öngörmüştür.

1.1. Yasal Düzenleme

TCK madde 197 şu şekilde düzenlenmiştir:

Madde 197 – (1) Sahte para basan, ülkeye sokan, nakleden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan on iki yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bu düzenleme, suçun geniş bir yelpazede ele alındığını gösterir. Sahte para üretiminden dağıtımına kadar birçok fiil cezai yaptırım kapsamındadır.

2. Parada Sahtecilik Suçunun Maddi Unsurları

Suçun maddi unsurları, suçun varlığı için gerekli olan fiili ve dış dünyada gerçekleşen hareketleri ifade eder. Parada sahtecilik suçunda üç temel maddi unsur bulunur:

2.1. Fail

Parada sahtecilik suçu, özel bir fail niteliği aramaz. Herhangi bir kişi bu suçu işleyebilir. Yani failin kamu görevlisi, tüzel kişilik temsilcisi ya da sıradan bir birey olması fark etmez.

Örnek: Bir matbaa çalışanının sahte para üretmesi bu suçu oluşturabilir.

2.2. Fiil

TCK madde 197’de düzenlenen suçun fiili unsurları, sahte paranın:

• Basılması,
• Ülkeye sokulması,
• Nakledilmesi (taşınması),
• Tedavüle koyulmasıdır.

Her bir fiil ayrı bir suç teşkil eder. Örneğin, sahte para basan kişi ile bu parayı piyasaya süren kişi farklı suçlardan yargılanabilir.

2.3. Konu

Bu suçun konusu paradır. Ancak bu paranın resmi ve kanunen geçerli bir para olması gerekir.

Örnek: Sahte Euro basılması da Türk Lirası gibi parada sahtecilik suçuna girer, çünkü Euro da uluslararası piyasalarda geçerli bir paradır.

3. Parada Sahtecilik Suçunun Manevi Unsurları

Bir suçun manevi unsurları, failin suç işleme kastını ifade eder. Parada sahtecilik suçunda manevi unsur, doğrudan kasttır. Fail, sahte para üretirken veya tedavüle koyarken bilerek ve isteyerek hareket eder.

3.1. Kasıt ve Amaç

Parada sahtecilik suçunda failin parayı bilerek ve isteyerek piyasaya sürmesi gerekir. Eğer kişi, paranın sahte olduğunu bilmeden kullanırsa, bu suç oluşmaz.

Örnek: Piyasadan aldığı sahte parayı farkında olmadan kullanan bir kişi, kasıt unsuru bulunmadığı için cezalandırılamaz. Ancak bu durumda dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık gündeme gelebilir.

4. Parada Sahtecilik Suçunun Teşebbüs Aşaması

TCK madde 35’e göre, bir suçun teşebbüs aşamasına gelmesi, failin suçu işlemeye elverişli bir hareket başlatmış ancak sonuç alamamış olmasını ifade eder.

Parada sahtecilik suçunda teşebbüs, örneğin sahte para basımının tamamlanmaması veya tedavüle koyma eyleminin yarıda kalması durumunda söz konusu olabilir.

Örnek: Sahte para üretiminde kullanılan matbaanın polis tarafından basılması durumunda, suç teşebbüs aşamasında kalır. Fail, tamamlanmamış suçtan sorumlu tutulur.

5. Suçun Unsurları ve Cezaları

5.1. Sahte Para Basmak

Bu fiil, en ağır cezayı gerektiren eylemdir. Sahte para basımı organize bir suç yapılanması gerektirebileceği için genellikle diğer suçlarla birlikte değerlendirilir.

Cezası: 2 yıldan 12 yıla kadar hapis ve 10.000 güne kadar adli para cezası.

5.2. Sahte Parayı Ülkeye Sokmak

Yurtdışında üretilen sahte parayı Türkiye’ye getirmek de aynı suçu oluşturur.

Örnek: Bulgaristan’dan sahte Türk Lirası getirten bir kişi bu suçtan yargılanır.

5.3. Sahte Parayı Tedavüle Koymak

Tedavüle koyma, sahte paranın piyasada kullanılmasını sağlamak anlamına gelir. Bu, bilinçli bir şekilde sahte parayı birine vermek veya harcamak yoluyla olabilir.

Örnek: Sahte 100 TL’yi bir mağazada kullanmaya çalışan kişi, bu fiili işlemiş olur.

6. Parada Sahtecilik Suçunda Özel Durumlar

6.1. Suça İştirak

Bu suç, birden fazla kişi tarafından işlenebilir. Örneğin, biri parayı basarken, diğeri nakil işini gerçekleştirebilir. Bu durumda iştirak hükümleri devreye girer ve cezalar artırılabilir.

6.2. Suçun Ağırlaştırıcı Sebepleri

• Örgütlü bir şekilde işlenmesi: Suçun organize bir suç grubu tarafından işlenmesi cezanın ağırlaştırılmasına neden olur.
• Yüksek miktarda sahte para basılması veya tedavüle sokulması: Ekonomik düzen üzerindeki etkisi büyüdüğü için ceza artırılır.

7. Parada Sahtecilik Suçuyla İlgili Örnek Olaylar

Örnek 1: Sahte Para Basan Matbaa Sahibi

Ali, sahibi olduğu matbaada sahte 50 TL basarken yakalanmıştır. Bu durumda, suçun tamamlanmış olması gerekmez. Sahte para basımı için gerekli araçlar ve niyet yeterlidir.

Örnek 2: Sahte Parayı Fark Etmeden Kullanan Kişi

Ayşe, sahte olduğunu bilmeden aldığı 20 TL’yi markette kullanmıştır. Sahte olduğunu anladığında durumu polise bildirmiştir. Ayşe, kasıt unsuru olmadığından dolayı suçlu bulunmaz.

8. Parada Sahtecilik Suçunun Ekonomik ve Sosyal Etkileri

Parada sahtecilik suçunun ekonomik etkileri oldukça büyüktür. Bu suç:

• Enflasyonu artırabilir,
• Kamu düzenine olan güveni zedeler,
• Ticari ilişkilerde güvensizliğe neden olur.

Sonuç

TCK madde 197’de düzenlenen parada sahtecilik suçu, hem bireyleri hem de ekonomik düzeni hedef alan ciddi bir suçtur. Suçun maddi ve manevi unsurları dikkatle incelenmeli, failin kastı ve fiili durumlar detaylı bir şekilde değerlendirilmeli ve hukuk sistemine uygun şekilde yaptırımlar uygulanmalıdır. Özellikle sahte paranın tedavüle girmesi, toplumda zincirleme mağduriyetler oluşturabileceği için, cezaların caydırıcı nitelikte olması son derece önemlidir.

Av. İltan Ekmekçioğlu