Türk Ceza Kanunu’nda Özel Hayatın ve Kişisel Verilerin Korunması (TCK 134-137 Maddeleri)

1. Giriş: Özel Hayat ve Kişisel Verilerin Korunması

1.1. Özel Hayat Kavramı

Özel hayat, bireyin yalnızca kendisi ve seçtiği kişilerle paylaşmayı tercih ettiği yaşam alanını ifade eder. Bu alanın ihlali, bireyin temel hak ve özgürlüklerine bir saldırı niteliğindedir. Özel hayatın gizliliği, hem Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 20. maddesi hem de uluslararası hukuk metinleri (AİHS, GDPR) ile koruma altına alınmıştır.

Anayasa Madde 20, bu hakkı şu şekilde düzenler:

“Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.”

1.2. Kişisel Verilerin Korunması

Kişisel veriler, bireyin kimliğini tanımlayan ya da tanımlanabilir hale getiren bilgilerdir. Örneğin, bir kişinin adı, adresi, telefon numarası, sağlık bilgileri gibi veriler bu kapsama girer. Bu verilerin korunması, bireylerin mahremiyet hakkı kadar ekonomik ve sosyal haklarını da etkiler.

TCK’nın 134-137. maddeleri, bu verilerin izinsiz işlenmesini, paylaşılmasını veya kaydedilmesini suç olarak düzenlemiştir. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ve Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) gibi mevzuatlar da bu alanda önemli düzenlemeler sağlamaktadır.

2. TCK Madde 134: Özel Hayatın Gizliliğini İhlal

(1) Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

(2) (Değişik: 2/7/2012-6352/81 md.) Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.

2.1. Suçun Hukuki Niteliği

TCK Madde 134, bireylerin özel hayatına yönelik hukuka aykırı müdahaleleri cezalandırmayı hedefler. Özel hayatın gizliliği, kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı çerçevesinde korunur. Bu suç, mahremiyeti ihlal eden fiilleri cezalandırır ve bireyin özgürlük alanını güvence altına alır.

2.2. Suçun Maddi Unsurları

1. Fail:
   Herkes bu suçun faili olabilir. Özel bir sıfat veya görev gerektirmez. Örneğin, bir gazeteci veya sıradan bir vatandaş bu suçun faili olabilir.
2. Mağdur:
   Bu suçun mağduru yalnızca gerçek kişiler olabilir. Mağdur, özel hayatı ihlal edilen kişidir. Örneğin, bir kişinin yatak odasına gizlice kamera yerleştirilmesi durumunda mağdur bu kişi olacaktır.
3. Fiil:
   Suç, mağdurun özel hayatına izinsiz müdahale edilmesi ile işlenir. Bu müdahale şu şekillerde olabilir:
   • İzinsiz ses veya görüntü kaydı almak,
   • Kişinin izni olmadan özel mekânını gözetlemek,
   • Yazılı veya dijital ortamda kişisel bilgileri ifşa etmek.
4. Netice:
   Suç, özel hayatın ihlal edilmesiyle tamamlanır. Sonucun fiziksel zarar doğurması gerekmez; ihlal fiili yeterlidir.

2.3. Suçun Manevi Unsurları

Bu suç yalnızca kastla işlenebilir. Fail, eylemin özel hayatın gizliliğini ihlal ettiğini bilerek ve isteyerek hareket etmelidir. Taksirle işlenmesi mümkün değildir.

2.4. Nitelikli Haller

TCK Madde 134’te yer alan nitelikli haller şunlardır:

1. Ses veya Görüntü Kaydı Alınarak İşlenmesi (134/2):
   Bu durumda ceza bir kat artırılır. Örneğin, bir kişinin özel konuşmalarını izinsiz kaydetmek.
2. Hukuka Aykırı İfşa (134/3):
   Bir kişinin özel hayatına ilişkin bilgilerin yayılması durumunda ceza iki yıldan beş yıla kadar artırılır. Bu durumda, mağdurun şikâyeti aranır.

2.5. Teşebbüs ve İştirak

1. Teşebbüs:
   Suç teşebbüse elverişlidir. Örneğin, failin bir mekâna gizli kamera yerleştirmek için hazırlık yaparken yakalanması.
2. İştirak:
   Suç, iştirak halinde işlenebilir. Örneğin, iki kişinin birlikte bir mağdurun özel hayatını ihlal etmeye karar vermesi.

2.6. Örnek Olaylar

1. Bir gazetecinin ünlü bir kişinin izinsiz görüntülerini yayımlaması.
2. Bir komşunun diğer komşunun evine kamera yerleştirerek gözetlemesi.

3. TCK Madde 135: Kişisel Verilerin Kaydedilmesi

(1) Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

(2) Kişisel verinin, kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin olması durumunda birinci fıkra uyarınca verilecek ceza yarı oranında artırılır.

3.1. Hukuki Değerlendirme

TCK Madde 135, bireylerin kişisel verilerinin hukuka aykırı şekilde kaydedilmesini suç olarak düzenler. Bu maddeyle korunan değer, bireylerin verileri üzerindeki kontrol hakkıdır.

3.2. Kişisel Veri Nedir?

Kişisel veri, bir bireyin kimliğini belirleyen ya da belirlenebilir hale getiren her türlü bilgiye denir. Örnekler:

• İsim, adres, telefon numarası, e-posta,
• Sağlık bilgileri, dini inançlar, biyometrik veriler.

3.3. Suçun Maddi Unsurları

1. Fail:
   Herkes faili olabilir. Ancak, kamu görevlileri veya özel sektör çalışanlarının fail olması, nitelikli haller doğurur.
2. Fiil:
   Suçun fiili, kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesidir. Örneğin, bir sağlık çalışanının hastanın bilgilerini izinsiz kaydetmesi.

3.4. Hassas Verilerin Korunması

TCK 135/2, hassas verilerin kaydedilmesi durumunda cezanın artırılacağını belirtir. Hassas veriler şunları içerir:

• Siyasi görüş,
• Sağlık bilgileri,
• Cinsel yaşam,
• Irki köken.

4. TCK Madde 136: Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme

(1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) (Ek:17/10/2019-7188/17 md.) Suçun konusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236 ncı maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve görüntüler olması durumunda verilecek ceza bir kat artırılır.

4.1. Hukuki Değerlendirme

TCK Madde 136, kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde paylaşılmasını, yayılmasını veya ele geçirilmesini cezalandırır.

4.2. Nitelikli Fiiller

1. Verilerin başkalarına aktarılması.
2. Verilerin hukuka aykırı şekilde yayılması.
3. Bir kişinin kişisel bilgilerinin ele geçirilmesi.

4.3. Örnek Olaylar

• İzinsiz sağlık bilgilerini üçüncü kişilerle paylaşmak.
• Kişisel verileri yasa dışı yollarla ele geçirip yayımlamak.

5. TCK Madde 137: Nitelikli Haller

1. a) Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,
2. b) Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,

İşlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

TCK 137, yukarıdaki suçların kamu görevlileri tarafından veya meslek kolaylığı ile işlenmesi durumunda cezanın artırılmasını öngörür. Örneğin, bir polis memurunun vatandaşın bilgilerini izinsiz paylaşması durumunda ceza yarı oranında artırılır.