info@iltanekmekcioglu.com
+90 216 337 03 02

Türk Ceza Kanunu’nda Haberleşmenin Gizliliği ve İhlali (TCK 132-133 Maddeleri)

1. Giriş: Haberleşmenin Gizliliği ve Önemi

1.1. Haberleşmenin Gizliliği Nedir?

Haberleşmenin gizliliği, bireylerin özel hayatının bir uzantısıdır ve bireylerin özgürce iletişim kurabilmesini güvence altına alır. Bu hak, hem Türkiye Cumhuriyeti Anayasası hem de uluslararası metinlerle koruma altına alınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 22. maddesi bu hakkı şu şekilde düzenler:

“Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. Bu hakka, millî güvenlik, kamu düzeni veya suç işlenmesinin önlenmesi gibi durumlarda ancak kanunla sınırlama getirilebilir.”

TCK’nın 132 ve 133. maddeleri, haberleşme gizliliğinin ihlalini ve bu gizliliğin kötüye kullanımıyla ilgili suçları düzenler. Bu maddeler, bireylerin iletişim özgürlüğünü ve mahremiyetini korumayı amaçlar.

2. TCK Madde 132: Haberleşmenin Gizliliğini İhlal

2.1. Madde Metni

TCK Madde 132:

  1. Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimseye, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
  2. Haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
  3. İfşa edilen içeriklerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması hâlinde, ceza yarı oranında artırılır.

2.2. Suçun Maddi Unsurları

Fail ve Mağdur

  1. Fail:
    • Suçun faili herkes olabilir. Haberleşme içeriklerine hukuka aykırı şekilde erişen veya bunları ifşa eden herhangi bir kişi suçun faili olabilir.
  2. Mağdur:
    • Mağdur, haberleşme gizliliği ihlal edilen kişidir. Örneğin, bir kişinin özel mesajlarının izinsiz olarak okunması mağduriyet oluşturur.

Fiil (Suçun Konusu ve Hareket Unsuru)

  • Haberleşme gizliliğinin ihlali suçunun konusu, kişiler arasındaki iletişimdir. Bu iletişim; telefon, mesaj, e-posta veya diğer dijital yollarla gerçekleşebilir.
  • Suçun hareket unsuru şunları kapsar:
    • Haberleşme içeriklerine hukuka aykırı şekilde erişmek.
    • Erişilen içerikleri başkalarına ifşa etmek.
    • İfşa edilen içerikleri yaymak.

Netice

  • Suç, haberleşmenin gizliliği ihlal edildiği anda tamamlanmış olur. Netice zararı aranmaz; ihlal fiili suçun oluşumu için yeterlidir.

2.3. Suçun Manevi Unsurları

Bu suç yalnızca kastla işlenebilir. Fail, haberleşme gizliliğini ihlal ettiğini bilerek ve isteyerek hareket etmelidir. Örneğin, bir kişinin telefon görüşmelerini izinsiz olarak dinleyen biri bu suçu kasten işlemiş sayılır.

2.4. Teşebbüs ve İştirak

  1. Teşebbüs:
    • Haberleşme içeriklerine erişme girişimi sırasında fail yakalanırsa teşebbüs hükümleri uygulanır.
  2. İştirak:
    • Suç, birden fazla kişinin katılımıyla işlenebilir. Örneğin, bir grup çalışanın işverenin e-posta yazışmalarını izinsiz olarak takip etmesi.

2.5. Nitelikli Haller

  1. Haberleşme İçeriklerinin İfşası (132/2):
    • Elde edilen haberleşme içeriklerinin üçüncü kişilere açıklanması durumunda ceza artırılır.
  2. Basın ve Yayın Yoluyla İfşa (132/3):
    • İfşa edilen içeriklerin basın, televizyon veya internet üzerinden yayımlanması durumunda ceza yarı oranında artırılır.

2.6. Uygulamadan Örnekler

  1. Bir çalışanın, iş arkadaşının e-postalarını izinsiz olarak okuyup başkalarına göndermesi.
  2. Kişisel mesajlaşmaların sosyal medyada paylaşılması.

3. TCK Madde 133: Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması

3.1. Madde Metni

TCK Madde 133:

  1. Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları, taraflardan birinin rızası olmaksızın dinleyen veya bir cihaz aracılığıyla kayda alan kimseye, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
  2. Bu konuşmaları hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi, üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
  3. İfşa edilen içeriklerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması hâlinde, ceza yarı oranında artırılır.

3.2. Suçun Maddi Unsurları

Fail ve Mağdur

  1. Fail:
    • Suçun faili herkes olabilir. Örneğin, bir kişinin, iki kişinin yaptığı özel bir konuşmayı gizlice kaydetmesi.
  2. Mağdur:
    • Mağdur, özel konuşması kaydedilen veya izinsiz yayımlanan kişidir.

Fiil (Hareket Unsuru ve Suçun Konusu)

  1. Hareket Unsuru:
    • Aleni olmayan konuşmaların izinsiz olarak dinlenmesi veya kaydedilmesi.
    • Bu kayıtların hukuka aykırı olarak üçüncü kişilere açıklanması.
  2. Suçun Konusu:
    • Suç, aleni olmayan konuşmalar üzerine kuruludur. Aleni olmayan konuşma, genel olarak kamusal bir alanda yapılmayan ve yalnızca belirli kişilere yönelik olan konuşmaları ifade eder.

3.3. Suçun Manevi Unsurları

Bu suç da yalnızca kastla işlenebilir. Fail, konuşmaların gizlice kaydedilmesi ve ifşa edilmesinin hukuka aykırı olduğunu bilerek hareket etmelidir.

3.4. Teşebbüs ve İştirak

  1. Teşebbüs:
    • Konuşmaları kaydetmek üzere cihaz yerleştiren fail, bu sırada yakalanırsa teşebbüs hükümleri uygulanır.
  2. İştirak:
    • Suç, birden fazla kişinin iş birliğiyle işlenebilir. Örneğin, bir kişinin konuşmaları kaydedip diğerinin bu kayıtları yayımlaması.

3.5. Nitelikli Haller

  1. Konuşmaların İfşası (133/2):
    • Kaydedilen konuşmaların açıklanması, cezanın artırılmasına yol açar.
  2. Basın ve Yayın Yoluyla İfşa (133/3):
    • İçeriklerin basın veya yayın yoluyla yayımlanması durumunda ceza yarı oranında artırılır.

3.6. Uygulamadan Örnekler

  1. İki kişinin özel bir toplantı sırasında yaptığı konuşmaların gizlice kaydedilmesi ve yayımlanması.
  2. Gizlice kaydedilen bir telefon görüşmesinin internette paylaşılması.

4. Haberleşmenin Gizliliği ve Özel Hayatın Korunması: Karşılaştırmalı Hukuk

4.1. Uluslararası Düzenlemeler

  • Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS): AİHS’nin 8. maddesi, haberleşme gizliliğini temel bir hak olarak tanımlar.
  • ABD Hukuku: Haberleşme ihlalleri genellikle federal düzenlemelerle (Wiretap Act) kontrol altına alınır.

Av. İltan EKMEKCİOGLU 

Menü