MÜTEAHHİTTİN TESLİM ETTİĞİ DAİRE, ARSA SAHİBİNİN KULLANAMAYACAĞI KADAR KUSURLU OLMASI
TBK. md. 474’e göre, arsa sahibi, inşaatın tesliminden sonra makul süre içerisinde eseri muayeneye ve kusurları varsa bunları müteahhitte bildirmeye mecburdur. Yapılan eserin açık veya zımni kabulünden sonra müteahhit her türlü sorumluluktan kurtulur. Ancak müteahhittin kasten sakladığı ve usulüne göre yapılan muayenesinde görülemeyecek kusurlar hakkında sorumluluğu saklıdır. TBK. md. 477/son uyarınca da, yapılan eserdeki kusur sonradan ortaya çıkarsa arsa sahibinin bunu öğrenir öğrenmez durumu hemen müteahhitte bildirmesi gerekir. Aksi halde inşaatı olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Ayıp ihbarı tanık dahil her türlü delille kanıtlanabilir. Ayıp halinde iş sahibi TBK. md. 475’e göre, yapılan şey kullanılamayacak veya adalet kurallarına göre kabule icbar edilemeyecek derecede kusurlu ya da sözleşmeye aykırı olursa eseri kabulden ve bedelini ödemekten (sözleşmeden dönme) kaçınabilir. Şayet iş belirtilen derecede ayıplı değilse, bedelinden tenzil (bedelde indirim) isteyebilir.1
Arsa payı karşılığı inşaat yapım ve eser sözleşmelerinde ayıplı imalât halinde seçimlik hakkın ayıbın giderim bedeli olarak kullanılması halinde giderim bedelinin ayıbın ortaya çıkmasından itibaren dava açılması için gereken makul süreden sonraki mahalli piyasa rayiçleri ile hesaplanması gerekir.2
Eser sözleşmelerinde ayıplı imalât halinde arsa sahibinin seçimlik hakları eserin arsa sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşmeye aykırı olması halinde sözleşmeden dönme ve bunun sonucu olarak ödediği iş bedelinin istirdadını isteme, eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme, aşırı masraf gerektirmediği takdirde bütün masrafları müteahhitte ait olmak üzere eserin ücretsiz onarılmasını isteme olmak üzere üç tanedir. Seçimlik hak kullanılıp yükleniciye ulaştırıldıktan sonra seçimlik haktan dönülmesi ve değiştirilmesi mümkün değildir. Ancak çoğun içinde az da vardır ilkesi uyarınca kullanılan seçimlik hakkın şartları oluşmamışsa yüklenici aleyhine daha hafif sonuçlar doğuran haklara göre yüklenici sorumlu tutulabilir. 3
1-YARGITAY 15. HD. 14.9.2006, 1083/5054
2- YARGITAY 15. HD. 5.11.2018, 3822/4269
3-YARGITAY 15. HD. 25.10.2018, 469/4078
Avukat iltan Ekmekçioğlu