NÜFUZ TİCARETİ SUÇU (TCK 255)
MADDE METNİ
TCK 255- (Değişik: 2/7/2012-6352/89 md.)
(1) Kamu görevlisi üzerinde nüfuz sahibi olduğundan bahisle, haksız bir işin gördürülmesi amacıyla girişimde bulunması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, kendisine veya bir başkasına menfaat temin eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Kişinin kamu görevlisi olması halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır. İşinin gördürülmesi karşılığında veya gördürüleceği beklentisiyle menfaat sağlayan kişi ise, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Menfaat temini konusunda anlaşmaya varılması halinde dahi, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.
(3) Birinci fıkrada belirtilen amaç doğrultusunda menfaat talebinde bulunulması ve fakat bunun kabul edilmemesi ya da menfaat teklif veya vaadinde bulunulması ve fakat bunun kabul edilmemesi hallerinde, birinci fıkra hükmüne göre verilecek ceza yarı oranında indirilir.
(4) Nüfuz ticareti suçuna aracılık eden kişi, müşterek fail olarak, birinci fıkrada belirtilen ceza ile cezalandırılır.
(5) Nüfuz ticareti ilişkisinde dolaylı olarak kendisine menfaat sağlanan üçüncü gerçek kişi veya tüzel kişinin menfaati kabul eden yetkilileri, müşterek fail olarak, birinci fıkrada belirtilen ceza ile cezalandırılır.
(6) İşin gördürülmesi amacıyla girişimde bulunmanın müstakil bir suç oluşturduğu hallerde kişiler ayrıca bu suç nedeniyle cezalandırılır.
(7) Bu madde hükümleri, 252 nci maddenin dokuzuncu fıkrasında sayılan kişiler üzerinde nüfuz ticareti yapılması halinde de uygulanır. Bu kişiler hakkında, Türkiye’de bulunmaları halinde, vatandaş veya yabancı olduklarına bakılmaksızın, resen soruşturma ve kovuşturma yapılır.
MADDE GEREKÇESİ
Kamu görevlisinin görevine girmeyen ve yetkili olmadığı bir işi yapabileceği veya yaptırabileceğinden bahisle kişiden menfaat temin etmesi, bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun oluşabilmesi için, menfaati temin eden kişinin, yapılmasını arzuladığı işin kamu görevlisinin görevine girmediğini ve bu hususta yetkisi olmadığını bilmesi gerekir. Ancak, kamu görevlisi, özel ilişkileri nedeniyle bu konuda yetkili olan kişilere işi yaptırabileceğine veya herhangi bir şekilde işi yapabileceğine inandırarak menfaat temin etmektedir. Şayet kamu görevlisi, görülmesi istenen iş konusunda kendisi esasen görevli ve yetkili olmadığı hâlde, görevli ve yetkili olduğundan ve işi yapacağından bahisle kişiyi yanıltarak menfaat temin etmiş ise, artık bu suçun değil, dolandırıcılık suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir.
Bu madde kapsamına giren olaylarda kişi, kamu görevlisine sağladığı menfaatin haksız bir menfaat olduğunu bilmektedir. Kişi, yasal olan veya olmayan bir işinin görülmesi amacına yönelik olarak kamu görevlisine bir menfaat temin etmektedir.
Söz konusu suç, kamu görevlisinin, görevine girmeyen ve yetkili olmadığı bir işi yapacağı veya yaptıracağı kanaatini uyandırarak menfaat sağlamasıyla tamamlanmış olur. Bu durumda, söz konusu suçun oluşumu açısından, menfaati sağlayan kişinin işinin görülüp görülmediğini araştırmaya gerek yoktur.
Bu suç, çok failli bir suçtur. İşinin gördürülmesini isteyen ve bu amaçla kamu görevlisine menfaat temin eden kişi de aslında hukuka aykırı bir zemindedir. Bu itibarla, hem kamu görevlisi hem de işinin gördürülmesini isteyen ve bu amaçla kamu görevlisine menfaat temin eden kişi söz konusu suçun failidirler.
Söz konusu suçun oluşabilmesi için kamu görevlisinin görevi başında bulunması da gerekmez. Görev mahalli dışında da bu suç oluşabilir. Bu suç açısından önemli olan, haksız menfaati temin eden kişinin bir kamu görevlisi olması ve aslında görevine girmediği bilinen bir işi özel bağlantıları nedeniyle yapabileceğinden söz ederek kişilerden haksız bir menfaat temin etmesidir.
Kamu görevlisinin, görülmesi istenen iş konusunda kendisi esasen görevli ve yetkili olmadığı hâlde, görevli ve yetkili olduğundan ve işi yapacağından bahisle kişiyi yanıltarak menfaat temin etmiş olması hâlinde ise, dolandırıcılık suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir.
1. Maddi Unsur
1.1 Açıklama
Nüfuz ticareti suçunun maddi cephesi üç temel öğeden oluşur: (i) nüfuz iddiası, (ii) haksız bir işin görüleceği beklentisi ve (iii) menfaat temini veya vadi. Burada “nüfuz” gerçek olabilir; örneğin fail bir valinin öz yeğenidir ve aile bağı dolayısıyla gerçekten erişim imkânı vardır. Ancak çoğu olayda nüfuz sanaldır: Fail, “bakan danışmanı” olduğunu söyleyip aslında hiçbir resmî bağlantıya sahip değildir. TCK 255, her iki durumda da toplumsal zararı aynı gördüğü için “nüfuzun gerçekliği”ni aramaz; önemli olan iddia‑inandırıcılık ilişkisidir.
İkinci unsur “haksız iş”tir. İmar planına aykırı fazla kat, vergi borcunun silinmesi, sabıka kaydının sisteme işlenmemesi, spor kulübüne hibe, belediye denetim raporunun kaldırılması gibi hukuka aykırı veya ayrıcalıklı sonuçlar hedeflenir. Sistematik olarak bu suç TCK 5. fasıl “Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar” arasında konumlanır; kamusal zararın merkezinde eşitlik ilkesi vardır.
Üçüncü unsur menfaat boyutudur. Para, altın, döviz, lüks saat, kripto varlık transferi, seçim kampanyasına bağış, hatta “tatil” gibi aynî kazanımlar dâhil geniş yelpazede olabilir. Yargıtay 5. CD 25‑03‑2024 t., E 2023/9876 K 2024/1123 kararında, failin sadece “menfaat üzerinde anlaşma” sağladığı, paranın henüz el değişmediği hâlde suçun tamamlandığı vurgulanmıştır.
1.2 Örnekler ve Uygulamada Karşılama
- İmar Kolaylığı – Müteahhit, Belediye İmar Müdürü üzerinde nüfuz sahibi olduğunu iddia eden kişiyle 1 M ₺ karşılığında anlaşma yapar; paranın 200 bin ₺’lik kısmı peşin ödenir, gerisi inşaat bitince verilecektir. Kolluk, seri numaraları alınmış parayı teslim anında fiziken ele geçirir.
- Ruhsat Uzatma – Gece kulübü işletmecisi, Ruhsat Denetim Şube Müdürü’nün “akrabası” olduğunu söyleyen danışmana aylık 50 bin ₺ “prosedür takibi” adı altında ödeme yapar. Ruhsat süresi dolmadan feshedilmezse ödeme devam edecektir.
- Sıfır Ceza Sözü – Vergi denetimiyle karşı karşıya kalan şirket sahibi, “Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı sınıf arkadaşı” olduğunu iddia eden eski bürokrata kripto para cüzdanı üzerinden 20 ETH gönderir.
- Spor Kulübü Hibesi – Amatör kulüp başkanı, Gençlik ve Spor Bakanlığı’ndan 500 bin ₺ hibe çıkarma vaadiyle ilçe başkanının şoförüne 100 bin ₺ “dosya ücreti” öder.
- Memur Nakli – KPSS atamasında tercih sırası düşük kalan aday, “bakan özel kalemi” olduğunu iddia eden faille 10 bin $ karşılığında anlaşır; ancak nakil gerçekleşmez.
Bu örnekler, suçun tamamlanma anı olarak menfaat vaadi yahut temini üzerinde anlaşıldığı noktayı, işin gerçekten yapılıp yapılmadığının önemsizliğini ve menfaat çeşitliliğini gözler önüne serer.
2. Manevi Unsur
2.1 Fail – Mağdur – Kast
Suç, özel kast gerektiren tipik bir “kötü niyetli menfaat suçudur”. Failin bilinci, kamu görevlisi üzerinde nüfuz sahibi olduğunu iddia ederek haksız sonuç elde etmeye yöneliktir. Dolaylı kast veya taksir mümkün değildir.
Fail gerçek kişi olmalıdır; tüzel kişi doğrudan fail olamaz ancak TCK 60 uyarınca güvenlik tedbirleri uygulanabilir. Failin bizzat kamu görevlisi olması, cezanın ½ oranında artırım sebebidir (TCK 255/2).
Mağdur ise doğası gereği kamudur. Bununla birlikte menfaati veren kişi “yardımcı mağdur” konumundadır. Öğretide, menfaati veren kişinin “rüşvet alma suçunda iştirak” hükümlerine göre sorumlu olmayacağı; ancak yargısal aşamada şikâyetçi sıfatı kazanabileceği savunulur.
2.2 Hareket – Sonuç
Kanun, “menfaat temini, talebi, teklifi veya vaadi” fiillerini de kapsar. Hareket, tek taraflı dahi olabilir: Fail parayı istemiştir, karşı taraf olumlu cevap vermemiştir. Bu durumda TCK 255/3 uyarınca indirimli ceza öngörülür. Sonuç aranmaz; yani ilgili kamu işlemi hiç gerçekleşmese bile suç oluşmuştur.
2.3 Somut Vakalar
- SMS İfadeli Talep – Fail, şirket sahibine “Re’sen vergi”yi sildireceği vaadiyle gönderdigi mesajda 500 bin ₺ ister. Şirket sahibi ödeme yapmaz; fail kolluk tarafından yakalanır. Talep, suçun varlığı için yeterlidir ancak ceza indirimi uygulanır.
- Gerçek Nüfuz – Valilik Özel Kalemi’nde çalışan sanık, yapı denetim firması lehine ruhsat sürecini hızlandırır. Menfaat olarak 100 gram altın alır. Fail kamu görevlisi olduğundan cezası ½ artırılır.
- Podcast Açıklaması – Popüler bir “network” podcast’indeki konuşmacı, “bakan yardımcısının üniversiteden arkadaşı” olduğu izlenimini vererek dinleyicilerden yatırım vaadiyle kripto bağış talep eder. Yüzlerce kişi USDT gönderir; suç çoklu mağdurlu zincirleme nüfuz ticaretine dönüşür.
Bu vakalar, kastın yoğunluğunu, mağdur tanımının esnekliğini ve hareketin çeşitliliğini açıklar.
3. Teşebbüs
3.1 Hukuki Çerçeve
TCK 35, failin kastıyla işlediği bir suçu elverişli hareketlerle başlatıp elinde olmayan nedenlerle tamamlayamamasını “teşebbüs” olarak tanımlar. Nüfuz ticareti açısından kritik eşik **“menfaat üzerinde anlaşma”**dır. Eğer anlaşma yoksa ya da menfaat fiilen veya hukuken devredilmemişse teşebbüs mümkündür.
TCK 255/3, klasik teşebbüs kurallarından ayrık olarak “menfaat talebi veya kabulü hâlinde, eylem başka bir işlemle neticelenmese de suç tamamlanır” der. Yani fail menfaat talep etmiş ancak mağdur cevapsız kalmışsa yarı oranında indirim uygulanır; bu durum “özel teşebbüs hâli” olarak nitelendirilir.
3.2 Uygulamada Karışıklıklar
- Kamera Kaydı Vakası – Fail, otel lobisinde iş insanına ihale sürecini hızlandıracağını söyler ve 250 bin ₺ ister. Mağdur o an kabul etmez; ertesi gün suç duyurusu yapar. Kolluğun dinleme‑görüntü tapeleri delil teşkil eder. Mahkeme, talep anını suç sayar; cezada 1/2 indirim uygular.
- İnternet Reklamı – Bir sosyal medya hesabı, “Sınavsız memuriyet ataması” başlıklı sponsorlu reklamla 10 bin ₺ talep eder. Hiç ödeme alınmaz. IP takibiyle fail yakalanır; yine teşebbüs hükümleri gündeme gelir.
- Sahte E‑posta – Fail, işletmeye gönderdiği e‑postada “Bakanlık İhale Komisyonu” anteti taklit eder, 5 BTC karşılığı ihale sonucu vaat eder. BTC cüzdanına aktarma gerçekleşmeden yakalanır.
Bu örneklerde yan deliller (yazışma, video, banka hareketi) teşebbüs‑tamamlama ayrımında kilit önemdedir. Yargıtay, failin ciddi talep içinde olmasını tutarlı delillerle arar; soyut temenniler suç oluşturmaz.
4. İştirak
4.1 Genel Hükümler
TCK 37‑38‑39 hükümleri, nüfuz ticaretinde de aynen geçerlidir. Ancak 255. maddenin 4. fıkrası, “aracılık eden” kişinin de müşterek fail sayılacağını özel olarak belirtir. Bunun kapsamı öğretide tartışılmış ve “nüfuzun pazarlanmasında aktif rol” kıstası benimsenmiştir.
Katılım Türleri
| Katılan Türü | Tanım | Örnek |
|---|---|---|
| Müşterek Fail | Nüfuz iddiasını bizzat ileri sürüp menfaati paylaşan | Belediye meclis üyesi + danışmanı birlikte pay alır |
| Azmettiren | İşi büyütmek/derinleştirmek için başkasını ikna eden | Şirket patronu, danışmanını nüfuz pazarlamaya yönlendirir |
| Yardım Eden | Lobi şirketi, banka hesabı, para trafiği kolaylaştırır | Finans müdürü, sahte fatura keser |
4.2 Somut Vakalar
- Aile Sarmalı – Valinin yeğeni sanık, valinin şoförünü de sürece katar; müteahhitten alınan 2 M ₺ %60‑%40 bölüşülür. Her iki sanık da müşterek faildir.
- Danışmanlık Şirketi – Lobi firması “devlet ilişkileri” paketine 100 bin $ bedel biçer. CEO gerçek bağlantısını gizler. Yazılı sözleşmede “proje yönetim bedeli” ibaresi vardır; mahkeme maddi gerçeğe ulaşarak nüfuz ticareti iştirakini tespit eder.
- Kripto Cüzdan Zinciri – Üç aracı, BTC üzerinden aktarılan 50 BTC’yi soğuk cüzdanlarda zincirleme şekilde bölüştürür. Zincirleme iştirak + suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (TCK 282) oluşur.
Bu senaryolar, iştirak ilişkisinin hiyerarşik ya da ağ tipi olabileceğini, her katılımcının kastının ayrı değerlendirildiğini ortaya koyar.
5. İçtima
5.1 Rüşvet‑Nüfuz Ticareti Ayrımı
Rüşvet (TCK 252) doğrudan kamu görevlisinin fiil – ihmal karşılığında menfaat sağlamasını düzenler. Nüfuz ticareti ise kamu görevlisi olmayan kişinin nüfuzu veya nüfuz iddiası üzerinden menfaat elde etmesine odaklanır. Eğer failin kamu görevlisi sıfatı sabit, edimi de görev gereklerine ilişkinse rüşvet ön plana çıkar. Aksi hâlde nüfuz ticareti esas alınır.
5.2 Dolandırıcılık ve Görevi Kötüye Kullanma ile İlişki
Dolandırıcılık (TCK 157‑158) açısından kritik fark, mağdurun aldatıcı hareketlerle zarara uğratılmasıdır. Failin hiç nüfuzunun bulunmaması ve bundan haberdar olması hâlinde, menfaat sağlansa dahi dolandırıcılık da oluşabilir. Görevi kötüye kullanma (TCK 257) ise kamu görevlilerinin yetkilerini kötüye kullanmasını cezalandırır; nüfuz ticareti ile rüşvet arasında köprü işlevi görür.
5.3 Zincirleme Suç
Aynı nüfuz üzerinden birden fazla kişiden menfaat temini, TCK 43 uyarınca zincirleme suç sayılır. Yargıtay 15. CD 12‑02‑2025 t., E 2024/3479 K 2025/556 kararı, “aynı imar dosyası” bahanesiyle üç ayrı müteahhitten para alan sanık lehine tek ceza + artırım uygulanması gerektiğini vurgulamıştır.
5.4 Somut Vakalar
- İhale Paketi – Fail, enerji ihalesinde hem teknik şartname değişikliği için nüfuz pazarlamış hem de ihaleye hazırlık raporunda sahtecilik yapmıştır. Mahkeme ideal içtima kuralları uygulayarak nitelikli dolandırıcılık + nüfuz ticareti hükümlerinden hüküm kurar.
- Zincirleme Rüşvet – Kamu görevlisi olmayan sanık, belediye başkanıyla “fotoğraf çektirerek” yakınlık imajı yaratır ve on farklı iş insanından toplam 5 M ₺ toplar. Her bir eylem zincirleme suç sayılır.
6. Uzlaşma
6.1 Yasal Çerçeve
CMK 253/3, “rüşvet ve nüfuz ticareti” suçlarını uzlaşma kapsamı dışında bırakır. Gerekçe: Bu suçlar, bireysel zarar ötesinde kamusal güvene yöneliktir. Uzlaştırma yöntemleri, kamu vicdanını tatmin etmez ve caydırıcı etkiden uzaklaşmaya neden olur.
6.2 Doktrindeki Tartışma
Kimi yazarlar, menfaat iadesinin mağdur lehine olduğu ve failin etkin pişmanlık göstermesi durumunda uzlaşmanın sistemi rahatlatacağı görüşündedir. Ancak baskın akademik kanaat, “genel önleyicilik” değerinin korunması için uzlaşmadan kaçınılması gerektiği yönündedir.
6.3 Pratik Problemler – Örnekler
- Şikâyet Geri Alma Talebi – Menfaati veren kişi, projenin yarım kalması nedeniyle şikâyetçi olmuş; süreçte menfaatini geri alınca vazgeçmek istemiştir. Savcılık yine de TCK 255 gereği kamu davası açmıştır.
- İade ile Ceza İndirimi Talebi – Sanık duruşmada parayı faize işletilmiş hâliyle iade etse de mahkeme, etkin pişmanlık hükümleri olmadığından indirime gitmemiştir.
- Özel Arabuluculuk Maskesi – Bazı vakalarda şüpheliler, “özel arabuluculuk sözleşmesi” yaparak parayı iade etmek suretiyle dosyayı kapatmaya çalışmış, savcılık tarafından “hak yoksunluğu yaratma” gerekçesiyle reddedilmiştir.
Bu bölüm, öğrencilerin CMK ile TCK arasındaki etkileşimi anlamaları açısından kritik önemdedir.
7. Görevli Mahkeme
7.1 Asliye Ceza Mahkemesinin Yetkisi
TCK 255’te öngörülen iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası, yargı yetkisini Asliye Ceza Mahkemesi’ne verir (5235 s. Kanun md. 11). Fail kamu görevlisi olsa dahi artırım, mahkeme görevini değiştirmez.
7.2 Yetki‑Görev Karma Davalar
Rüşvet veya dolandırıcılıkla birlikte aynı iddianamede sevk varsa, TCK 252’nin alt sınırı beş yıl olduğu için Ağır Ceza Mahkemesi görevli hâle gelebilir. Uygulamada savcı, “yüksek ceza öngörülen suç hangisiyse” görevli mahkemeyi ona göre belirler.
7.3 Yargılama Süreci – Örnek İş Akışı
- Soruşturma – MASAK para hareketi raporu + mağdur beyanı.
- İddianame – Savcılık, TCK 255/1‑2‑3 fıkralarını ayrı ayrı uygulayarak nitelik tespiti yapar.
- Ön Duruşma – Sanığa yüklenen suç açıklanır, delil listesi belirlenir.
- Duruşma – Mağdur, tanık, bilirkişi (mali analiz), HTS kayıtları, dijital materyal incelemeleri.
- Karar – Hüküm + müsadere + yurt dışı çıkış yasağı (CMK 109) + adlî para cezası.
- İstinaf – Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi.
- Temyiz – Yargıtay 5. Ceza Dairesi.
7.4 Somut Vakalar
- Görev Uyuşmazlığı – İçinde rüşvet suçunun da bulunduğu karma dosya önce Asliye’ye açılmış; Ağır Ceza, yüksek ceza nedeniyle davayı devralmıştır.
- Memur Sanık – Kamu görevlisi fail artırımına rağmen dosya Asliye’de kalmıştır; Anayasa Mahkemesine taşınan bireysel başvuruda “tabii hâkim” ilkesine aykırılık görülmemiştir.
8. Yaptırım
8.1 Temel Ceza Çerçevesi
- Hapis: 2 – 5 yıl (kamu görevlisi fail için 3 – 7,5 yıl).
- Adlî Para: 5 000 güne kadar; gün birim değeri 20 ₺ (2025 memur katsayısı) varsayımıyla 100 000 ₺’ye ulaşabilir.
- Müsadere: TCK 55 gereği menfaatin kendisi veya karşılığı.
- Tüzel Kişilere Tedbir: Faaliyetten geçici men edilme, lisans iptali.
8.2 Ağırlaştırıcı / Hafifletici Nedenler
| Neden | Etki |
|---|---|
| Failin kamu görevlisi olması | +½ artırır |
| Suçun örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi (TCK 220) | +½ – +1 artırır |
| Zincirleme suç (TCK 43) | +¼ – +¾ |
| Menfaatin iadesi + pişmanlık | Etkin pişmanlık yok, ancak takdiri indirim mümkündür |
| Kasten yarar sağlanan tutarın düşük olması | Alt sınırdan uzaklaşmama |
8.3 Yargıtay Pratiği – Örnekler
- Yüksek Meblağ + Kamu Görevlisi – Sanık belediye başkan yardımcısı, 2 M ₺ menfaat sağladı; 6 yıl 9 ay hapis + 4 000 gün adlî para.
- Kripto Menfaat – 20 BTC transferinde, BTC’nin TL karşılığı dikkate alınarak 4 yıl 6 ay hapis + müsadere.
- İade Talebi – Fail, soruşturma aşamasında paranın tamamını iade etti; mahkeme 10/6 indirimi uygulayıp 2 yıl 6 ay hapis verdi.
8.4 İnfaz ve Adlî Kontrol
- Adlî Kontrol – Yurt dışı yasağı, teminat.
- HAGB – Alt sınır 2 yıl olduğu için, sanığın geçmişi temizse HAGB ihtimali mevcuttur.
- Denetimli Serbestlik – 3 yılın altındaki nihai cezalar.
YARGITAY KARARLARI
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2021/15792 K. 2024/811 T. 25.1.2024 • YETKİLİ OLMADIĞI BİR İŞ İÇİN YARAR SAĞLAMA SUÇU ( Sanığın Sübutu Kabul Edilen “Yetkili Olmadığı Bir İş İçin Yarar Sağlama” Suçunun Hükümden Önce Yürürlüğe Giren 5237 SK Md.255 “Nüfuz Ticareti” Başlığı Altında Yeniden Düzenlenip Suç Unsurlarında Değişiklik Yapılarak Kamu Görevlisi Olmayan Gerçek Kişilerin de Suçun Faili Haline Getirildiği/Failin Kamu Görevlisi Olmasının Suçun Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Hali Olarak Düzenlendiği – İddia Konusu Eylemlerin 5237 SK Md.255’de Yapılan Değişiklik Sonrasında Dolandırıcılık Suçunu Oluşturabileceği ) • SUÇ UNSURLARINDA DEĞİŞİKLİK ( Değişiklikten Önceki Yetkili Olmadığı Bir İş İçin Yarar Sağlama ile Dolandırıcılık Suçlarına İlişkin Düzenlemeler ve Yürürlüğe Giren 5271 SK Md.253 ve Maddeye Eklenen Fıkraya Göre Uzlaşma Hükümlerinin Yeniden Düzenlendiği/Uzlaştırma İşlemleri Uygulanarak Sonucuna Göre Lehe Yasa Karşılaştırmasının Yapılması Suretiyle Hukuki Durumun Takdir ve Tayini Gerektiği ) • UZLAŞTIRMA İŞLEMLERİ ( 5271 SK Md.253 ve Maddeye Eklenen Fıkraya Göre Uzlaşma Hükümlerinin Yeniden Düzenlendiği ve 5237 SK Md.157/1 Kapsamındaki Dolandırıcılık Suçunun da Uzlaşma Kapsamına Alınmış Olması Nedeniyle Aynı Kanun’un 7. Maddesi de Gözetilerek Uzlaştırma İşlemleri Uygulanarak Sonucuna Göre Lehe Yasa Karşılaştırmasının Yapılması Suretiyle Hukuki Durumunun Buna Göre Takdir ve Tayini Gerektiği/Bu Husus Gözetilmeden Hüküm Kurulmasının Hukuka Aykırı Olduğu )
YARGITAY CEZA GENEL KURULU E. 2022/5-515 K. 2023/661 T. 13.12.2023 • NÜFUZ TİCARETİ SUÇU ( Arama ve El Koyma Kararları İle El Koymanın Onaylanması Kararı Olup Olmadığı Araştırılıp Varsa İlgili Kararların Dosya İçerisine Alınarak Telefonun Ne Şekilde Ele Geçirildiği Ele Geçirilme Şeklinin Hukuka Uygun Bir Yöntemle Olup Olmadığı Söz Konusu Whatsapp Mesajlarının Hukuka Uygun Bir Delil Niteliğinde Olup Olmadığı ve Bu Delilin Ceza Yargılamasında Kullanılıp Kullanılamayacağının Değerlendirileceği ) • TEMYİZ BAŞVURUSUNDA TEMYİZ NEDENLERİ GÖSTERMEYEN SANIK ( Nüfuz Ticareti Suçu – Sanığa Temyiz Nedenlerini Bildirir Ek Dilekçenin Gerekçeli Kararın Tebliğ Edilmesinden İtibaren Yedi Gün İçerisinde Verilmesi Gerektiği Hususunda Meşruhatlı Tebligatla Yapılması Gerektiği ve 7 Günlük Süre İçinde Sebep Bildirmemesi Hâlinde Sebep Yokluğundan Dolayı Temyiz Talebinin Reddedileceği Hususunun İhtar Edilmesinin Gerektiği ) • EL KOYMANIN ONAYLANMASI KARARI OLUP OLMADIĞININ ARAŞTIRILMASI ( Varsa İlgili Kararların Dosya İçerisine Alınarak Telefonun Ne Şekilde Ele Geçirildiği Ele Geçirilme Şeklinin Hukuka Uygun Bir Yöntemle Olup Olmadığı Söz Konusu Whatsapp Mesajlarının Hukuka Uygun Bir Delil Niteliğinde Olup Olmadığı ve Bu Delilin Ceza Yargılamasında Kullanılıp Kullanılamayacağının Değerlendirileceği – Nüfuz Ticareti Suçu )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2020/6698 K. 2023/7923 T. 5.7.2023 • NÜFUZ TİCARETİ ( Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçundan Verilen Kararlara Dayanılarak ve Sadece Sanıklardan İkisi Hakkında Uygulanan İletişimin Tespiti Dinlenmesi ve Kayda Alınması Tedbiri Uygulanmak Suretiyle Elde Edilen Görüşme Kayıtlarının Katalog Suçlar Arasında Yer Almayan Nüfuz Ticareti Suçu Yönünden Yasal Delil Olarak Kabul Edilemeyeceği Nazara Alınarak Hukuka Aykırı Nitelikteki Bu Deliller Dışlanarak Mevcut Delillerin Değerlendirilmesi Suretiyle Sanıkların Hukuki Durumlarının Tayin Edilmesi Gerektiği ) • GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA ( Sanıkların Kamu Görevlileri Üzerinde Nüfuzunun Bulunmadığı Buna Göre Eylemlerinin Nüfuz Ticareti Suçuna Uymadığı Görevi Kötüye Kullanma ve Bu Suça İştirak Suçu Kapsamında Değerlendirilmesi Gerektiği Buna Göre Hukuki Durumlarının Takdir ve Tayini Gerektiği Gözetilmeden Yanılgılı Değerlendirme Sonucu Hükümler Kurulmasının İsabetsizliği ) • ADLİ PARA CEZASI ( Sanık Hakkında TCK 255. Maddesinin Birinci Fıkrasının İkinci Cümlesi Uyarınca Sadece Hapis Cezasında Artırım Yapılması Gerekirken Adli Para Cezasında da Artırım Yapılarak 4 Yıl 6 Ay Hapis ve 120 Gün Adli Para Cezası Yerine 4 Yıl 6 Ay Yıl Hapis ve 180 Gün Adli Para Cezası Takdiri İndirim Yapılırken de 3 Yıl 9 Ay Hapis ve 100 Gün Adli Para Cezası Yerine 3 Yıl 9 Ay Hapis ve 150 Gün Adli Para Cezasına Hükmedilmesi Suretiyle Sonuç Adli Para Cezasının Fazla Tayin Edildiği )
YARGITAY 11. CEZA DAİRESİ E. 2022/4646 K. 2023/5641 T. 4.7.2023 • DOLANDIRICILIK SUÇU ( Sanığın Katılana Donanma Komutanlığındaki İhalelerle Bağlantılı Olduğunu İhale İşlemlerini Takip Edebileceğini ve Kolaylık Sağlayacağını Söyleyerek Öncelikle Katılanın Güvenini Kazanmak Amacıyla Katılana Bir Kısım Paraları Verdiği Daha Sonra ise Katılandan Yüksek Miktarlarda Paralar Aldığı Ayrıca Katılana Ait İş Yerine Sanık ile Birlikte Gelerek İhale Yetkilisi Olarak da Sanığı Tanıttığı – Sanıkların Fikir ve Eylem Birliği İçerisinde Zincirleme Şekilde Dolandırıcılık Suçundan Cezalandırılması Gerektiği ) • NÜFUS TİCARETİ SUÇU ( Sanığın Söz Konusu İhaleleri Aldırabileceğini ve Kurumdaki Yetkilileri Tanıdığını Söyleyerek Katılandan Yüksek Miktarda Para Tahsil Ettiği – Donanma Komutanlığına Yazılan Müzekkerede Sanığın Katılana Bahsettiği Şekilde İhalelerin Olmadığının Sanığın İhale Varmış Gibi Aldatıcı Sözlerle Mağdurun İradesini Sakatladığının Anlaşılması Karşısında Sanıkların Fikir ve Eylem Birliği İçerisinde Zincirleme Şekilde Dolandırıcılık Suçundan Cezalandırılması Gerektiği/Sanığın Nüfuz Ticareti Suçundan Mahkumiyetine Diğer Sanığın ise Beraatine Karar Verilmesinin Hatalı Bulunduğu )
YARGITAY 8. CEZA DAİRESİ E. 2020/1836 K. 2023/428 T. 9.2.2023 • NÜFUZ TİCARETİ SUÇU ( Soyut İddia Dışında Mahkumiyete Yeterli Her Türlü Şüpheden Uzak Kesin ve İnandırıcı Delil Bulunmadığı – Emekli Hakim Olduğu İddia Edilen Şahsın Açık Kimlik Bilgilerinin Tespit Edilememesi Karşısında Mahkemenin Mahkumiyete Yeterli Şüphe Boyutunu Aşarak Tam Bir Vicdani Kanaat Edinilmesini Sağlayacak Boyutta Yeterli Delil Olmadığı ) • KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN ALI KOYMA SUÇU ( Katılanın Anlatımları Doktor Raporu ve Tanık Beyanı Birlikte Değerlendirildiğinde Sanık Hakkında Birden Fazla Kişi İle Birlikte Cebir ve Tehdit Kullanılarak Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Unsurları Oluştuğu ) • BİRDEN FAZLA KİŞİ İLE BİRLİKTE CEBİR VE TEHDİT İLE GERÇEKLEŞTİRİLEN KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU ( Sanığın 5237 SK 109/2 Gereğince Cezalandırılacağı ) • SUÇUN NİTELİKLİ HALİNDE ZAMANAŞIMI ( Suça Sürüklenen Çocuk Hakkındaki Kamu Davasının 5271 SK 223/8 Maddesi Gereğince Gerçekleşen Zamanaşımı Nedeniyle Düşmesine Karar Verildiği )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2021/834 K. 2023/6648 T. 24.5.2023 • NÜFUZ TİCARETİ SUÇU ( Gerekçeli Karar Başlığında 23.10.2013 ilâ 27.11.2013 Tarihleri Arası Olan Suç Tarihinin 01.07.2013 Olarak Gösterilmesi Suretiyle 5271 Sayılı Kanun’un 232. Maddesinin İkinci Fıkrasının C Bendine Aykırı Davranılmasının Hatalı Olduğu ) • SAVUNMA HAKKININ KISITLANMASI ( Sanığın Hüküm Tarihinde T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda Başka Suçtan Hükümlü Olduğunun Uyap Kayıtlarından Anlaşılması Karşısında Sanığa Duruşmadan Vareste Tutulmak İsteyip İstemediği Sorulmadan ve Bu Hususta Bir Karar Alınmadan ve Sanığın Dilekçesinde Bir Sonraki Duruşmaya Katılmak İstediğine Dair Beyanı da Gözetilmeden Hükmün Açıklandığı Duruşmada Bizzat veya SEGBİS Vasıtası ile Hazır Edilmeyerek Hükümlülüğüne Karar Verilmesi Sureti ile 5271 SK Md.196’ya Aykırı Olarak Savunma Hakkının Kısıtlanmasının Hukuka Aykırı Olduğu ) • İLETİŞİMİN TESPİTİ ( Mahkemece Hükme Esas Alınan Görüşme Kayıtlarına Dayanak Olan İletişimin Tespitine Dair Sulh Ceza Mahkemesi’nin Kararının Dosya Arasında Bulundurulmadan Karar Verilmek Suretiyle 5271 Sayılı Kanun’un 217. Maddesinin Birinci Fıkrasına Muhalefet Edilmesi Sebepleriyle Kararın Usule ve Yasaya Aykırı Olduğu )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2018/5042 K. 2021/7033 T. 22.12.2021 • NÜFUZ TİCARETİ SUÇU ( Sanığın TCK 255 Md.sinde Düzenlenen Maddenin Aradığı Biçimde Nüfuzunun Bulunmadığı Bu Haliyle Sanığın Rapor Düzenlendikten Sonra Para Almak Suretiyle Mağduriyetine Sebebiyet Vermek Şeklindeki Eyleminin Görevi Kötüye Kullanma Suçunu Oluşturduğu Gözetilmeden Yanılgılı Değerlendirme ve Yetersiz Gerekçeyle Nüfuz Ticareti Suçundan Mahkumiyetine Karar Verilmesinin İsabetsizliği ) • CEZADA YAPILAN İNDİRİM VE ARTIRIMLARIN HATALI OLMASI ( Sanık Hakkında TCK 255/1 Maddesinin 2. Cümlesi Uyarınca Sadece Hapis Cezasında Artırım Yapılması Gerekirken Adli Para Cezasında da Artırım Yapılarak 3 Yıl Hapis ve 5 Gün Adli Para Cezası Yerine 3 Yıl Hapis ve 7 Gün Adli Para Cezası Takdiri İndirim Yapılırken de 2 Yıl 6 Ay Hapis ve 4 Gün Adli Para Cezası Yerine 2 Yıl 6 Ay Hapis ve 5 Gün Adli Para Cezasına Hükmedilmesi Suretiyle Sonuç Adli Para Cezasının Fazla Tayin Edildiği )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2020/3181 K. 2020/12599 T. 8.10.2020 • RÜŞVET ALMAK VE VERMEK ( Suçu TCK’nın 53/1-A Md. Hak ve Yetkileri Kötüye Kullanmak Suretiyle İşlediği Kabul Edilen Sanıkların Aynı Kanunun 53/5. Md. Uygulanmasında Hükmolunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Bu Bentteki Hak ve Yetkilerin Tamamını Kullanmaları Yasaklanacağı – ”Memuriyetten Yoksun Bırakılmalarına” Şeklinde Sınırlı Uygulama Yapılmasının İsabetsiz Olduğu ) • YETKİLİ OLMADIĞI BİR İŞ İÇİN YARAR SAĞLAMA SUÇU ( 6352 S. Yasayla Değişiklik Öncesi Özgü Suç Niteliğinde Olan ve TCK’nın 255. Md. Uyarınca Ancak Kamu Görevlisi Tarafından İşlenebilen Yetkili Olmadığı Bir İş İçin Yarar Sağlama Suçuna İştirak Eden Diğer Kişilerin Azmettiren veya Yardım Eden Olarak Sorumlu Tutulabilecekleri ) • BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA ( Rüşvet Almak ve Vermek – Suçu TCK’nın 53/1-A Md. Hak ve Yetkileri Kötüye Kullanmak Suretiyle İşlediği Kabul Edilen Sanıklar Hakkında Aynı Kanunun 53/5. Md. Uygulanması Sırasında Hükmolunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Bu Bentteki Hak ve Yetkilerin Tamamını Kullanmalarının Yasaklanmasına Karar Verileceği ) • SUÇA İŞTİRAK ( 6352 S. Yasayla Değişiklik Öncesi Özgü Suç Niteliğinde Olan ve Ancak Kamu Görevlisi Tarafından İşlenebilen Suça İştirak Eden Diğer Kişilerin Azmettiren veya Yardım Eden Olarak Sorumlu Tutulabilecekleri – Kamu Görevlisi Olan Sanıklara Yetkili Olmadıkları Bir İş İçin Yarar Sağlayan Sanığın Eyleminin “Yetkili Olmadığı Bir İş İçin Yarar Sağlama” Suçuna İştirak Niteliğinde Olduğu )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2018/1268 K. 2021/5989 T. 29.11.2021 • DOLANDIRICILIK ( Kadastro Mahkemesinde Zabıt Katibi Olarak Görev Yapan Sanığın Mağdurların Adliyede Görülen Davalarının Hızlandırılması ve Lehlerine Sonuçlandırılması Vaadiyle Para Aldığı /Sanığın Eyleminin TCK’nin 255. Maddesinde Yapılan Değişiklik Sonrasında Dolandırıcılık Suçunu Oluşturabileceği Gözetilip Dolandırıcılık Suçunun da Uzlaşma Kapsamına Alınmış Olması Nedeniyle Uzlaştırma İşlemleri Uygulanarak Sonucuna Göre Lehe Yasa Karşılaştırmasının Yapılması Suretiyle Hukuki Durumunun Buna Göre Takdir ve Tayininde Zorunluluk Bulunduğu ) • BİR İŞ İÇİN YARAR SAĞLAMA SUÇU ( Sanığın Eylemlerinin Zincirleme Şekilde Yetkili Olmadığı Bir İş İçin Yarar Sağlama ve Mağdur Sayısınca Dolandırıcılık Suçlarını Oluşturacağı Gözetilip İlgili Suçlara Dair Kanun Maddeleri Uyarınca Ayrı Ayrı Uygulama Yapılıp Ortaya Çıkan Sonuçlarının Birbiriyle Bütün Olarak Karşılaştırılması Suretiyle Lehe Yasanın Belirlenmesi ve Buna Göre Hüküm Kurulması Yerine Değişiklikten Önceki Yetkili Olmadığı Bir İş İçin Yarar Sağlama Suçunun Sanık Lehine Olduğunun Kabul Edilmesi Sonucu Hüküm Tesisinin Hatalı Olduğu ) • ZİNCİRLEME SUÇ ( TCK 61 Maddesi Uyarınca Temel Cezalar Belirlenirken Madde İçeriğinde Belirtilmeyen ve TCK 43. Maddesinin Uygulanma Gerekçesi Olabilecek “Mağdur Sayısının Çokluğu” Alt Sınırdan Uzaklaşma Gerekçesi Olarak Kullanılmak Suretiyle Hapis Cezasının Asgari Hadden Uzaklaşarak Adli Para Cezasının İse Alt Sınırdan Tayini Suretiyle Hükümde Çelişkiye Neden Olunması Aynı Suç İşleme Kararının İcrası Kapsamında Değişik Zamanlarda İşlenen Eylemlerde Uygulanma İmkanı Bulunan TCK 43/1 Maddesi Yerine 43/2 Maddesinin Uygulanmasının Hatalı Olduğu ) • ADLİ PARA CEZASI ( Benzer Olaylarla Karşılaştırıldığında Suç İle Ceza Arasındaki Dengeyi Bozmayacak ve Denetime İmkan Verecek Biçimde Yasal ve Yeterli Gerekçe Gösterilerek Hakkaniyet Ölçüleri İle Bağdaşacak Bir Artırım Oranı Belirlenerek Ceza Tayin Edilmesi Gerekirken Sanık Hakkında Zincirleme Suç Nedeniyle Cezasında Bir Miktar Artırıma Gidilmesi İsabetli Olacak İse de Eylemlerine İlişkin Olarak 3/4 Oranında Artırım Yapılması İle Bu Artırım Sırasında Hesap Hatası Sonucu Adli Para Cezası Belirlenmesi ve Sonuç Adli Para Cezasının Fazla Tayininin İsabetsizliği )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2018/3859 K. 2020/12375 T. 23.9.2020 • NÜFUZ TİCARETİ ( Sanığın Kamu Görevlisi Üzerinde Nüfuz Sahibi Olduğundan Bahisle Eylemi Gerçekleştirdiğine Yönelik Kanıt Bulunmadığı ve Görevi Kapsamına Giren Bir İşin de Olmadığı – Eylemin TCK Md. 158/2 Nitelikli Dolandırıcılık Suçunu Oluşturduğu Gözetilerek Sanığın Yüklenen Suçtan Beraatine Diğer Sanığın ise Anılan Suçtan Mahkumiyetine Karar Verilmesi Yerine Suç Vasfında Yanılgıya Düşülerek Her İki Sanığın da Nüfuz Ticareti Suçundan Mahkumiyetlerine Karar Verilmesinin Hatalı Olduğu ) • ADLİ PARA CEZASININ ARTIRILMASI ( Sanık Hakkında TCK Md. 255/1 Uyarınca Sadece Hapis Cezasında Artırım Yapılması Gerekirken Adli Para Cezasında da Artırım Yapılarak 4 Yıl 6 Ay Hapis ve 150 Gün Adli Para Cezası Yerine 4 Yıl 6 Ay Hapis ve 225 Gün Adli Para Cezası Takdiri İndirim Yapılırken de 3 Yıl 9 Ay Hapis ve 125 Gün Adli Para Cezası Yerine 3 Yıl 9 Ay Hapis ve 187 Gün Adli Para Cezasına Hükmedilmesi Suretiyle Sonuç Adli Para Cezasının Fazla Tayin Edilmesinin Bozma Nedeni Sayıldığı ) • HAK YOKSUNLUĞUNA HÜKMEDİLMEMESİ ( Nüfuz Ticareti Suçunun TCK Md. 53/1-a Hükmündeki Hak ve Yetkilerin Kötüye Kullanılması Suretiyle İşlendiği Kabul Edilmesine Rağmen Sanık Hakkında Aynı TCK Md. 53/5 Uyarınca Hak ve Yetkilerin Kullanılmasının Yasaklanması Yönünde Uygulanma Yapılmamasının Bozmayı Gerektirdiği – Nüfuz Ticareti Suçu/Nitelikli Dolandırıcılık ) • HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI ( Muvafakat Ettiği Takdirde Sanığın Kişilik Özellikleri ve Duruşmadaki Tutum ve Davranışları İrdelenerek Yeniden Suç İşleyip İşlemeyeceği Hususunda Ulaşılacak Kanaate Göre HAGB Gerekip Gerekmediğine Karar Verilmesi Gerektiği – Sanığın Kişilik Özellikleri İtibarıyla Şeklindeki Yasal ve Yeterli Olmayan Gerekçeyle Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Yer Olmadığına Karar Verilmesinin Yasaya Aykırı Olduğu ) • HÜKÜMDE ÇELİŞKİ OLMASI ( Tutanaklara Yansımış Olumsuz Bir Hali Bulunmayan ve Hakkında TCK Md. 62 Gereğince Takdiri İndirim Uygulanan Hapis Cezası Adli Para Cezasına Çevrilen Sanık Hakkında Takdiri İndirim Nedenleriyle Çelişki Oluşturacak Şekilde ve Yeterli Olmayan Gerekçe ile Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Yer Olmadığına Karar Verilmesinin Bozmayı Gerektirdiği ) • HAPİS CEZASININ ADLİ PARA CEZASINA ÇEVRİLMESİ ( Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi Sırasında Uygulama Maddesi Olan TCK Md. 50/1-a Hükmü Hüküm Fıkrasında Gösterilmeyerek CMK Md. 232/6 Hükmüne Muhalefet Edilmesinin Bozma Sebebi Olduğu – 6545 S.K. ile Değişik 5275 Sayılı Kanunun 106/3. Maddesi Hükmüne Aykırı Olarak İnfaz Yetkisini Kısıtlayacak Şekilde Sanık Hakkında Ödenmeyen Adli Para Cezasının Hapse Çevrilmesine Hükmolunmasının Hukuka Aykırı Olduğu )
YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2020/2903 K. 2020/11698 T. 29.6.2020 • NÜFUZ TİCARETİ SUÇU ( Faaliyet Belgesi İptal Edildiği Halde Çalıştığı Firmalara Gönderdiği Mesajda Kültür ve Turizm Bakanı’nın İsminin ve Özel Kaleminin Sağladığı Nüfuzu Kullanarak Çalıştığı Şirketlere Faaliyete Devam Etme Vaadinde Bulunma – Kendisine veya Bir Başkasına Menfaat Sağlamaya Çalışıp Çalışmadığının Tespiti Bakımından Şirketin Faaliyet Belgesinin İptal Edilip Edilmediği ve Mesaj Gönderilen Şirketlerin Belirleneceği/Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına İtiraz ) • KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA İTİRAZ ( Faaliyet Belgesi İptal Edildiği Halde Çalıştığı Firmalara Gönderdiği Mesajda Kültür ve Turizm Bakanı’nın İsminin ve Özel Kaleminin Sağladığı Nüfuzu Kullanarak Çalıştığı Şirketlere Faaliyete Devam Etme Vaadinde Bulunma – Kendisine veya Bir Başkasına Menfaat Sağlamaya Çalışıp Çalışmadığının Tespiti Bakımından Şirketin Faaliyet Belgesinin İptal Edilip Edilmediği ve Mesaj Gönderilen Şirketlerin Belirleneceği/Nüfuz Ticareti Suçu ) • FAALİYET BELGESİ İPTAL EDİLEN ŞİRKET ( Nüfuz Ticareti Suçu – Firmalara Gönderdiği Mesajda Kültür ve Turizm Bakanı’nın İsminin ve Özel Kaleminin Sağladığı Nüfuzu Kullanarak Çalıştığı Şirketlere Faaliyete Devam Etme Vaadinde Bulunduğu/Kendisine veya Bir Başkasına Menfaat Sağlamaya Çalışıp Çalışmadığının Tespiti Bakımından Şirketin Faaliyet Belgesinin İptal Edilip Edilmediği ve Mesaj Gönderilen Şirketlerin Belirleneceği/Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Verilen Karara İlişkin Soruşturmanın Genişletilmesine Karar Verileceği )
AV. İLTAN EKMEKÇİOĞLU
