İnsan Ticareti Suçu Nedir? ( TCK 80 )
İnsan ticareti, bir kişinin zorla veya kandırarak başka bir kişiyi, belirli bir amaç doğrultusunda başka bir yere taşımak, alıkoymak ya da zorla çalıştırmak suretiyle sömürülmesi suçudur. İnsan ticareti, genellikle bireylerin ekonomik, sosyal ve psikolojik durumlarını kötüye kullanarak, onları fiziki veya duygusal olarak zorla çalıştırmak amacıyla yapılır.
İnsan ticareti, aynı zamanda kölelik, zorla çalıştırma, cinsel sömürü, organ ticareti, dilencilik ve benzeri sömürü biçimlerini içerir. Bu suç, uluslararası bir boyuta sahip olup, hem ülke içinde hem de ülkeler arası sınırlar ötesinde işlenebilmektedir.
1. Türk Ceza Kanunu’nda İnsan Ticareti Suçu madde metni (TCK 80)
Madde 80- (1) (Değişik: 6/12/2006 – 5560/3 md.) Zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak veya esarete tâbi kılmak ya da vücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit, baskı, cebir veya şiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişiler üzerindeki denetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını elde etmek suretiyle kişileri ülkeye sokan, ülke dışına çıkaran, tedarik eden, kaçıran, bir yerden başka bir yere götüren veya sevk eden ya da barındıran kimseye sekiz yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası verilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen amaçlarla girişilen ve suçu oluşturan fiiller var olduğu takdirde, mağdurun rızası geçersizdir.
(3) Onsekiz yaşını doldurmamış olanların birinci fıkrada belirtilen maksatlarla tedarik edilmeleri, kaçırılmaları, bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleri veya barındırılmaları hallerinde suça ait araç fiillerden hiçbirine başvurulmuş olmasa da faile
birinci fıkrada belirtilen cezalar verilir.
(4) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
1.1. TCK 80. Maddesinin Kapsamı
TCK 80. maddeye göre insan ticareti suçu, üç temel unsurdan oluşmaktadır:
- Zorla veya kandırarak bir kişiyi başka bir yere taşımak: Bu, bireyi kendi iradesi dışında bir yere götürmek anlamına gelir. İnsanlar, ticaret amacıyla, ya da başka bir sömürü amacıyla bir yerden başka bir yere zorla götürülebilirler.
- Zorla çalıştırmak veya cinsel sömürüde bulunmak: Kişiyi, zorlu koşullarda çalıştırmak veya cinsel amaçlarla kullanmak da insan ticaretinin kapsamına girer.
- Yasaya aykırı şekilde birini başka bir kişiye satmak veya devretmek: Kişinin, insan olarak alınıp satılması ya da başka bir kişi veya grup tarafından sahiplenilmesi de suçtur.
Bu maddede, insan ticareti suçunu işleyenler için ağır cezalar öngörülmüştür. Bu cezalar, hem mağdurun yaşadığı travmayı hem de toplumda oluşturduğu ciddi sosyal etkileri göz önünde bulundurur.
1.2. TCK 80. Maddeye Göre Cezalar
Türk Ceza Kanunu’nun 80. maddesi gereğince, insan ticareti suçu işleyen kişilere uygulanacak ceza, suçun niteliğine göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak, insan ticareti suçuna karışanlar için 5 yıldan 12 yıla kadar hapis ve adli para cezası öngörülmüştür. Bu suç, aynı zamanda yarı oranında daha fazla ceza gerektiren bir suçtur.
Eğer insan ticareti, mağdurun cinsel sömürüsünü içeren bir suçsa, ceza daha da ağırlaşır. Ayrıca, suç işleyen kişiler, mağdurlara karşı maddi ve manevi tazminat ödeme yükümlülüğüne de sahip olabilirler.
2. İnsan Ticareti Suçunun İşlenme Yöntemleri
İnsan ticareti suçları çeşitli şekillerde işlenebilir. Bu suçların genellikle organize suç şebekeleri tarafından işlendiği görülür. İnsanlar, genellikle düşük gelirli, sosyal güvenceden yoksun veya eğitim seviyesi düşük bireyler arasından seçilir. Bu kişiler kandırılarak veya zorla bir yere taşınır ve sömürülür.
2.1. Zorla Çalıştırma ve Kölelik
Zorla çalıştırma, bir kişinin özgürlüğü kısıtlanarak, düşük ücretler ya da ücretsiz çalıştırılmasıdır. Çalışan kişiler, bazen fiziksel ya da psikolojik şiddetle tehdit edilir ve çalışmaya zorlanırlar. Zorla çalıştırma, tarım, inşaat, tekstil gibi sektörlerde yaygın olarak görülmektedir.
2.2. Cinsel Sömürü
İnsan ticaretinin en yaygın ve en çirkin şekillerinden biri, cinsel sömürüdür. Burada, özellikle kadınlar ve çocuklar hedef alınır ve zorla cinsel ilişkiye girmeye veya fuhuş yapmaya zorlanırlar. Cinsel sömürü, çoğunlukla başka bir ülkeden kaçırılan ya da kandırılan bireylerin başına gelmektedir.
2.3. Organ Ticareti
Organ ticareti, insanların organlarının yasa dışı olarak alınıp satılmasıdır. Organ mafyaları, mağdurları alıp, onlardan organlarını zorla alarak satışını yaparlar. Organ ticareti, insanların yaşam haklarını ve vücut bütünlüklerini tehdit eder.
2.4. Dilencilik ve Çocuk İşçiliği
Bazı insanlar, çocukları ya da yetişkinleri zorla dilencilik yapmaya zorlarlar. Çocuk işçiliği de bir başka önemli insan ticareti suçudur ve özellikle düşük gelirli ailelerin çocukları, zorla çalıştırılmak için alınıp satılabilir.
YARGITAY 4. CD E. 2021/11281 K. 2023/19357 T. 5.6.2023
- İNSAN TİCARETİ VE FUHUŞ SUÇU ( Hükmün İddianamede Unsurları Gösterilen Suça İlişkin Fiil ve Fail Hakkında Verilmesinin Zorunluluğu/İnsan Ticareti Suçundan Açılan Kamu Davasında Fuhuş Eyleminden Bahsedilmesinin Davanın Açılmış Sayılması İçin Yeterli Kabul Edilemeyeceğinden 5271 Sayılı Kanun’un 170. Maddesine Uygun Olarak Açılmış Bir Davanın Bulunmadığı Gözetilmeden Dava Konusu Edilmeyen Fuhuş Suçundan Hükümler Kurularak 5271 Sayılı Kanunun 225. Maddesine Aykırı Davranılmasının Bozma Gerektirdiği )
- SANIĞIN HÜKÜM TARİHİNDEN SONRA ÖLMESİ ( İnsan Ticareti ve Fuhuş Suçu – Sanığın Hüküm Tarihinden Sonra Vefat Ettiğinin Anlaşılması Karşısında Bu Durumun Mahkemece Araştırılarak 5237 SK 64. Md.sinin Birinci Fıkrası Uyarınca Sanık Hakkında Açılan Kamu Davalarının Düşmesine Karar Verilip Verilemeyeceğinin Karar Yerinde Değerlendirilmesinde Zorunluluk Bulunduğu )
YARGITAY 9. CD E. 2022/3593 K. 2022/8006 T. 20.9.2022
- İNSAN TİCARETİ SUÇU ( Oluşabilmesi İçin Failin Zorla Çalıştırmak Hizmet Ettirmek Fuhuş Yaptırmak veya Esarete Tabi Kılmak ya da Vücut Organlarının Verilmesini Sağlamak Maksadıyla Mağdura Yönelik Olarak “Tehdit Baskı Cebir veya Şiddet Uygulamak Nüfuzu Kötüye Kullanmak Kandırmak veya Üzerindeki Denetim Olanaklarından veya Çaresizliğinden Yararlanarak Rızasını Elde Etmek” Biçiminde Bir Harekette Bulunması ve Bu Hareketleri Yaparken veya Yaptıktan Sonra Mağduru Ülkeye Sokması Ülke Dışına Çıkarması Tedarik Etmesi Kaçırması Bir Yerden Başka Bir Yere Götürmesi Sevk Etmesi veya Barındırması Gerektiği )
- SUÇUN UNSURLARI ( İnsan Ticareti Suçunun Oluşması İçin Hem Araç Hareketlerden Hem de Amaç Hareketlerden En Az Birisinin Bir Arada Bulunması Gerektiği – Araç Hareketler Asıl veya Amaç Hareketlerden Önce veya En Geç Bu Hareketlerle Eş Zamanlı Olarak Yapılması Gerektiği )
YARGITAY 4. CD E. 2020/20207 K. 2020/11659 T. 14.10.2020
- TEKERRÜR ( Tekerrüre Esas Başka Sabıkası Bulunan Sanık Hakkında Suçtan Sonra Kesinleşmesi Nedeniyle Tekerrüre Esas Alınması Mümkün Olmayan ve Cezası Daha Fazla Olan İlam Nedeniyle Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Kanuna Aykırı Olduğu – Açıklanan Nedenlerle Kararın Bozulması Gerektiği )
YARGITAY 18. CD E. 2015/24030 K. 2017/1481 T. 13.2.2017
- BAĞIMSIZ SUÇ ( İnsan Ticareti ve Fuhşa Aracılık Etme Suçları Birbirinden Bağımsız Olduğundan Fuhuş Yaptırmak Maksatlı İnsan Ticareti Suçunda İnsan Ticareti Suçunun Unsurunu Oluşturan Araç Fiiller İle Fuhşun Nitelikli Halini Teşkil Eden Fiillerin Bulunup Bulunmadığının Her Suç Açısından Ayrı Ayrı Değerlendirilmesi Gerektiği )
- ZİNCİRLEME SUÇ ( Sanıkların Katılanın Birden Fazla Kez Fuhuş Yapmasına Aracılık Etmelerine Rağmen Haklarında Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanmamasının Doğru Görülmediği )